Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі ұлт денсаулығының және елдің әл-ауқатының міндетті құрамдас бөлігі болып табылады. Тамақ өнімдерінің қауіпсіздік талаптары Еуразиялық экономикалық одақтың техникалық регламенттерінде көрсетіледі.
Сапа мәселелері стандарттармен реттеледі, олар өз еркімен жүреді. Халал, қауіпсіздікке қарағанда сапа көрсеткіші бола отырып, Қазақстандағы ерікті сала болып табылады және бүгінгі күні Ұлттық Техникалық реттеу жүйесі шеңберінде реттелмейді.
Ислам дінінде рұқсат етілген және рұқсат етілген барлық нәрсе. Ең жиі бұл ұғым мұсылмандарға дұрыс дайындалған және тұздалған тағамдарды белгілеу үшін қолданылады.
Тыйым салынған (харам) ет өнімдерінің қатарына жатады:
* өзінің табиғи өлімімен қайтыс болған барлық жануарлар немесе тұншығу немесе басқа жануарлар арқылы өлтірілген өлі, жазатайым оқиға салдарынан қайтыс болған немесе мұсылман христиан, иудейский дәстүрлерімен өлтірілген өлі;
* жануардың негізгі мойын артерияларын кесіп алған кезде өздігінен құйылатын қан. Ислам дәстүріне сәйкес кесілген жануардың денесінде қалатыны тыйым салынған емес;
* шошқа еті. Шошқаның барлық компоненттері (ет, сүйек, тері, жүн қабаты) "Халал" өнімдерін өндіруде пайдаланылмайды»
* жыртқыш жануарлардың (қасқыр, арыстан, жолбарыс, т. б.) және құстардың (сокол, ястреб, қыран, т. б.) еті);
* иттердің, есектердің және қашарлардың еті.
Негізгі шикізатқа қатысты бұл тыйымдар қоспалар, толтырғыштар, дәмдеуіштер, табиғи шұжық қабықтары, желатинді Қоюландырғыштар және т. б. сияқты қосалқы шикізат пен материалдарға жатады.
Сонымен қатар, мұсылмандарға алкоголь, улы және есірткі заттары бар өнімдерді жеуге болмайды.
Халал – бұл өмір астам 1.6 млрд. мұсылмандар мекендейтін 148 елдерде.
Стандарттау және сертификаттау Бірыңғай Халал жүйесін құру үшін ислам қауымдастығы OIC Ислам ынтымақтастығы ұйымының базасында SMIIC Ислам елдерінің стандарттар және метрология институтын құрды.
2018 жылдың 4-5 қарашасында Мекке қаласында (Сауд Арабиясы) Директорлар кеңесінің 17-ші отырысы және SMIIC Ислам елдерінің стандарттар және метрология институты Бас Ассамблеясының 13-ші отырысы барысында Қазақстанның SMIIC-ке ТРМК атынан толық құқылы мүшелер ретінде кіруі туралы шешім қабылданды.
SMIIC-ке кіру Қазақстанда SMIIC стандарттарын Ұлттық ретінде қолдануға және қабылдауға мүмкіндік береді.
Бүгінгі таңда Халал саласындағы SMIIC 4 стандарты әрекет етеді:
* OIC / SMIIC 1: 2011 - халал тағам бойынша жалпы ұсыныстар;
* OIC / SMIIC 2: 2011 - Халал сертификаттауды ұсынатын органдар үшін Нұсқаулық;
* OIC / SMIIC 3: 2011 - Халал сертификаттау органдарын тіркеу бойынша Халал аккредиттеу органы үшін басшылық принциптер;
• OIC / SMIIC 4: 2018 - халал косметика - жалпы талаптар.
2019 ж. 14-17 сәуірде қазақстандық сарапшылар SMIIC ТК аптасына қатысты. Кездесу барысында шетелдік сарапшылар БАӘ мен Сауд Арабиясындағы Халал стандарттау және сертификаттау жүйелері туралы ақпарат ұсынды.
Алынған ақпарат экспортқа бағытталған кәсіпорындарға сервистік қызмет көрсету шеңберінде Қазақстанның стандарттау жөніндегі ұлттық органы жүзеге асыратын БАӘ және Парсы шығанағы елдерінің Техникалық реттеу жүйесіне елдік шолуларды дайындау кезінде пайдаланылды.
Сонымен қатар, 2019 жылғы 30 шілдеде Нұр-сұлтан қаласында ТМД аймағында Халал индустрияны дамыту жөніндегі кеңес аясында SMIIC Бас хатшысы И. Овутпен жұмыс кездесуі өтті.
SMIIC шеңберінде мұсылман елдері Халал өнімге қойылатын талаптарды белгілеу және Халал өнімдерінің сәйкестігін бағалауды тек ислам елдері жүзеге асырады деген ұстанымды ұстанады.
Сонымен қатар, кейбір елдер, мысалы, Біріккен Араб Әмірліктері сияқты, мұсылман емес елдерді Халал өнімдерді сертификаттау рәсіміне жіберуге келіседі.
Осы мақсатта Халал IHAF аккредитациялау бойынша халықаралық форум құрылды,оның толық құқықты мүшелері тиісті сарапшылары бар кез келген мүдделі ұйымдар, соның ішінде мұсылман емес елдер бола алады.
Қазақстан бүгінде SMIIC және IHAF жұмысына қатысуда,бұл ҚР-да Халал стандарттау мен сертификаттаудың екі жүйесін енгізуге мүмкіндік береді.
Бүгінгі таңда Халал сапа инфрақұрылымы әр елде әр түрлі. Мысалы, БАӘ, Парсы шығанағы елдері мен Иранда Халал сертификациясы міндетті болып табылады, сондай-ақ осы елдерде мал сою пункттерін инспекциялау қарастырылған, ал Түркия, Малайзия және басқа да көптеген елдерде Халал талаптары ерікті сипатқа ие.
Негізгі шешпек барлық елдердің енгізетін жүйесін сертификаттау Халал өнім болып табылады тағайындау жөніндегі органның аккредиттеу саласында Халал – діни орган (дінбасылары) немесе ұлттық аккредиттеу жөніндегі орган (ұлттық техникалық реттеу жүйесі).
Мысалы, Түркияда ұзақ талқылаулар мен даулар бойынша 2019 жылы Халал саласындағы жеке аккредиттеу органы құрылды.
Қазақстанда Халал стандарттау мен сертификаттаудың ұлттық жүйесін құру бойынша жұмыстар жүргізілуде.
Қазіргі уақытқа дейін Қазақстан Республикасында 2 ұлттық стандарт жұмыс істеді: ҚР СТ 1353-2005 "Пісірілген шұжықтар "Халал", ҚР СТ 1632-2007 "Халал "қонақ үйіне туристік-экскурсиялық қызмет көрсету" Классификация".
<url> - "Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының Астанадағы кеңсесінде Египет Араб республикасы" әл-Азһар "университетіне қарасты Имамдардың білімін жетілдіру курсына жолдама алған имамдармен кездесу өтті "деп хабарлайды" Нұр Астана " орталық мешітінің баспасөз қызметінен. Олардың қатарында Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы (ҚМДБ) базасында "Халал Даму" ЖШС бар.
2017 жылдан бастап Алматы қаласындағы Қазақ ұлттық аграрлық университетінің базасында 101 "Халал" стандарттау жөніндегі техникалық комитеті (ТК 101) жұмыс істейді.
2019 жылы мемлекеттік стандарттау жоспары шеңберінде SMIIC (OIC/SMIIC 1:2011, OIC/SMIIC 2:2011) халықаралық стандарттарымен және Малайзияның ұлттық стандарттарымен (MS 1500: 2009):
1) ҚР СТ "Халал өніміне қойылатын жалпы талаптар"»;
2) ҚР СТ "Халал өнімдерін өндіру процесіне қойылатын талаптар. Забой және өңдеу»;
3) ҚР СТ "Халал қоғамдық тамақтандыру қызметтері"»;
4) ҚР СТ "Халал өнімдерін таңбалаудың техникалық талаптары және тәртібі"»;
5) ҚР СТ "Халал өндірісі мен өнімінің сәйкестігін растауды жүргізу тәртібі".
Бұл стандарттар Халал өнімдеріне, оларды өндіру процесіне, Халал өнімдерінің ұлттық сәйкестік белгісіне, сондай-ақ Халал өнімдерін сертификаттау тәртібіне қойылатын талаптарды қамтиды. Оларды енгізу және қолдану Қазақстанда Халал өнімдерді сертификаттаудың ұлттық жүйесін құруға мүмкіндік береді.
Атап айтқанда, Халал сертификациясы ерікті негізде, ұлттық сәйкестікті бағалау жүйесі шеңберінде Қазақстан Республикасының аккредиттеу жөніндегі ұлттық органы аккредиттеген сертификаттау органдары жүзеге асыратын болады.